Για να γίνει διάγνωση μιας διαταραχής κατά DSM-5 ( Διαγνωστικό και Στατιστικό
Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, Πέμπτη Έκδοση) , τα συμπτώματα πρεπει να
προκαλούν στο άτομο ψυχική δυσφορία και μείωση στη λειτουργικότητα. Το ίδιο
ακριβώς συμβαίνει και με τις διαταραχές της προσωπικότητας.
Οι διαταραχές προσωπικότητας ανήκουν στην κατηγορία των ψυχικών διαταραχών και χαρακτηρίζονται απο μακροχρόνια και δύσκαμπτα μοτίβα συμπεροφοράς. Τα μοτίβα αυτά είναι απαραιίητο να εκδηλώνονται σε δύο τουλάχιστον τομείς απο τους παρακάτω:
Παράγεται με:
- Δυσλειτουργική σκέψη
- Δυσλειτουργικό συναίσθημα
- Δυσλειτουργικές παρορμήσεις
- Δυσλειτουργικές διαπροσωπικές σχέσεις
Είναι σημαντικό να τονιστεί οτι η συμπεριφορά όλων μας, πολλές φορές θυμίζει τα συμπτώματα αυτά των διαταραχών της προσωπικότητας. Η διαφορά, έγγειται στο γεγονός οτι αυτές χαρακτηρίζονται απο διάρκεια στο χρόνο, αυξημένη συχνότητα και ένταση. Συνήθως τα συμπτώματα εμφανίζονται στο τέλος της παιδικής ηλικίας, στην εφηβεία και στις αρχές της ενήλικης ζωής, εμποδίζοντας την προσαρμοστικότητα και λειτουργικότητα του ατόμου. Συνεπώς, η διάγνωση αφορά μόνο σε ενήλικες, στους οποίους τα συμπτώματα υφίστανται για τουλάχιστον 6 μήνες. Ποια τα είδη των Διαταραχών Προσωπικότητας;
Υπάρχουν 10 τύποι Διαταραχών Προσωπικότητας οι οποίοι ταξινομούνται σε 3 βασικές κατηγορίες σύμφωνα μετα χαρακτηριστικά τους.
1η Κατηγορία: Παράξενη, εκκεντρική παρουσία:
Παρανοειδής: Καχυποψία απέναντι στα κίνητρα των άλλων, δυσπυστία, μυστικοπάθεια, εχθρικότητα, επιφυλακτικότητα, παρερμηνεία σχολίων και
γεγονότων.
Σχιζοειδής: Συναισθηματική ψυχρότητα, αποφυγή κοινωνικών σχέσεων, αδιαφορία για σεξουαλικές εμπειρίες, έλλειψη ευχαρίστησης, μοναχικότητα.
Σχιζότυπη: Εκκεντρική εμφάνιση και συμπεριφορά, παράδοξες πεποιθήσεις (π.χ. μαγική σκέψη, τηλεπάθεια, δεισιδαιμονίες), ασαφής χρήση του λόγου.
2η Κατηγορία: Δραματική, ασταθής παρουσία
Οριακή (Μεταιχμιακή): Αστάθεια στις σχέσεις, την διάθεση και την εικόνα εαυτού, έντονος θυμός και αδυναμία ελέγχου του, έντονες παρορμήσεις, αυτοκτονική συμπεριφορά, αίσθημα κενού.
Αντικοινωνική: Παραβάσεις του νόμου και των κανόνων, απουσία ενσυναίσθησης και ενοχής, επιθετικότητα, ανευθυνότητα, απερισκεψία.Ιστριονική (Δραματική-
Υστερική): Υπερβολική έκφραση, ανάγκη για προσοχή, θεατρική και αποπλανητική συμπεριφορά, εντυπωσιακός λόγος.Ναρκισσιστική: Αίσθημα προσωπικού μεγαλείου, έλλειψη ενσυναίσθησης, αλαζονεία, υπεροψία, φαντασιώσεις μεγάλης επιτυχίας, ζηλοφθονία, ευαισθησία στην κριτική και ανάγκη για θαυμασμό.
3η Κατηγορία: Αγχώδης, φοβισμένη παρουσία
Αποφευκτική: Αίσθημα ανεπάρκειας, υπερευαισθησία στην αρνητική αξιολόγηση, διστακτικότητα συμμετοχής σε δραστηριότητες, απροθυμία σύναψης σχέσεων.
Εξαρτητική: Υπερβολική ανάγκη προσκόλλησης, φόβος αποχωρισμού και εγκατάλειψης, έλλειψη αυτοπεποίθησης, τάση να παραμένει παιδί, μη αποδοχή ευθυνών, αδυναμία λήψης αποφάσεων.
Ιδεοψυχαναγκαστική: Υπερβολική προσοχή στη λεπτομέρεια και απώλεια ουσίας, σχολαστικότητα, τελειοθηρία, ακαμψία, αφοσίωση στην εργασία,
ισχυρογνωμοσύνη, φειδωλοί με τα χρήματα.
